Suppletie met luteïne en zeaxanthine remt de progressie naar een ernstige vorm van ouderdomsmaculadegeneratie (AMD) bij mensen die al matig-ernstige AMD hebben. Een onlangs gepromoveerde Rotterdamse oogarts heeft laten zien dat ook voor mensen die geen AMD hebben, maar wel een hoog genetisch risico, de kans om ooit AMD te krijgen kleiner is bij een hogere inname van luteïne en zeaxanthine.
LUTEÏNE EN ZEAXANTHINE REMMEN PROGRESSIE VAN AMD
De grootschalige, Amerikaanse Age-Related Eye Disease Study (AREDS) heeft een remmend effect laten zien van een voedingssupplement met beta-caroteen en andere antioxidanten op de progressie van AMD. Vervanging van beta-caroteen door 10 mg luteïne met 2 mg zeaxanthine in een vervolgstudie (AREDS2) liet een even goed of een iets beter remmend effect zien op de verergering van AMD [1]. Bij een kwart van de mensen met een hoog risico (op grond van het klinische beeld), vertraagde suppletie met luteïne en zeaxanthine – in combinatie met de andere antioxidanten (vitamine C, vitamine E en zink) – de progressie naar een ernstige vorm van AMD.
De CREST-studie (Central Retinal Enrichment Supplementation Trials) bevestigt dat suppletie met luteïne en zeaxanthine, met of zonder meso-zeaxanthine (in combinatie met vitamine C, E en zink), bij mensen met een nog niet ernstige vorm van AMD de pigmentdichtheid van de macula vergroot en verbeteringen geeft in de contrastscherpte en diverse andere metingen van het gezichtsvermogen [2]. Meer maculapigment – dat bestaat uit luteïne, zeaxanthine en mesozeaxanthine – is gerelateerd aan betere visuele functies.
Voor mensen met een vroeg stadium of met de droge vorm van AMD zijn preventieve maatregelen momenteel de enige optie, zoals stoppen met roken, gezonde voeding en suppletie met antioxidanten [3].
MODIFICERENDE INVLOED VAN LUTEÏNE EN ZEAXANTHINE OP AMD-GERELATEERDE GENVARIANTEN
Oogarts Gabriëlle Buitendijk en collega’s, verbonden aan het Erasmus MC (Rotterdam), hebben in het kader van haar promotieonderzoek laten zien dat luteïne en zeaxanthine niet alleen de progressie remt, maar ook het risico op het krijgen van AMD verlaagt. De invloed van luteïne en zeaxanthine bleek daarbij samen te hangen met het genetische risico op AMD [3].
In de cohorten van de grootschalige Blue Mountains Eye Study en de Rotterdam Studie, keken zij naar de interactie tussen voedingsfactoren (inname van antioxidanten en vis) en genvarianten die gerelateerd zijn aan een hoog risico op AMD. Van de antioxidanten werd alleen van luteïne en zeaxanthine gevonden dat een hogere inname het totale risico op AMD kan verlagen. De risicovermindering op het krijgen van AMD of op enige vorm van AMD was 20% lager bij de deelnemers met de hoogste inname van luteïne en zeaxanthine. Ook bij wekelijkse consumptie van vis was het risico verlaagd. Bij personen met een laag genetisch risico werd geen verband gevonden tussen de inname van luteïne en zeaxanthine en het risico op AMD [3].
Referenties
- The Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) Research Group. Lutein + zeaxanthin and omega-3 fatty acids for age-related macular degeneration: the Age-Related Eye Disease Study 2 (AREDS2) randomized clinical trial. JAMA 2013;309(19):2005-15.
- Akuffo KO, Beatty S, Peto T, et al. The Impact of Supplemental Antioxidants on Visual Function in Nonadvanced Age-Related Macular Degeneration: A Head-to-Head Randomized Clinical Trial. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2017 Oct 1;58(12):5347-5360.
- Buitendijk GHS. Age-related Macular Degeneration: from risk profiles towards prediction models. Proefschrift, Erasmus Universiteit, 2018.