Kunnen we het verouderingsproces vertragen?
Deze vraag heeft de aandacht van veel wetenschappers. En wellicht minder om het leven alsmaar te rekken, maar wel om senioren tot op hoge leeftijd vitaal en gezond te houden. Een belangrijke sleutel in gezond oud worden, is de lengte van onze telomeren. Telomeren hebben een beschermende functie voor ons DNA. Er is steeds meer bewijs dat stelt dat de lengte van de telomeren verband houdt met factoren waarop we invloed kunnen uitoefenen, zoals voeding, slaap, beweging en stress. Dit vormt dan ook een belangrijk onderzoeksgebied voor wetenschappers.
Korte telomeren zorgen voor snellere veroudering
Alle cellen in het lichaam hebben een houdbaarheidsdatum. De lengte van telomeren vormt een vastgestelde maat om de resterende levensduur van een cel te beoordelen. Deze telomeren bevinden zich in het DNA van de cellen, aan het uiteinde van elk chromosoom. Elke keer wanneer een cel zich deelt, wordt de lengte van de telomeer korter. Korte telomeren zijn al eerder in verband gebracht met een snelle veroudering en met hart- en vaatziekten. In een nieuwe studie van Alehagen et al. is onderzocht in welke mate langdurige inname van een combinatie van het spoorelement selenium en de vitamineachtige verbinding co-enzym Q10 invloed had op de leukocyttelomeerlengte (LTL). De studie gaf veelbelovende resultaten.
Een langdurige interventie met selenium en co-enzym Q10
Het doel van de studie was vaststellen of suppletie met selenium en co-enzym Q10 telomeerverlies en verdere cardiovasculaire mortaliteit voorkwam. Aan een verkennend deelonderzoek van een dubbelblinde, placebogecontroleerde, gerandomiseerde studie namen 118 gezonde Zweedse mannen en vrouwen deel in de leeftijd van 70-80 jaar met een laag seleniumgehalte. Tijdens de interventie, gedurende 4 jaar, werd de voeding van de deelnemers aangevuld met 100 mcg selenium(gist) en 200 mg co-enzym Q10 (in plantaardige olie opgeloste actieve ubiquinon en vitamine B2) óf een placebo. De follow-uptijd van de studie bedroeg 10 jaar. LTL werd relatief gekwantificeerd bij aanvang en na 42 maanden.
Overtuigende positieve resultaten
Na 42 maanden was er een significant verschil zichtbaar in telomeerlengte tussen de twee groepen. De groep deelnemers met de twee actieve supplementen, selenium en co-enzym Q10, had langere telomeren dan de deelnemers in de placebogroep. Met andere woorden, inname van de combinatie van de twee stoffen verlengde de houdbaarheidsdatum van de cellen en dat kan een aanzienlijke impact hebben op de snelheid van veroudering. Uit de eerder uitgevoerde hoofdstudie KiSel-10, die in 2013 werd gepubliceerd in het International Journal of Cardiology, was bovendien al gebleken dat deelnemers die selenium en co-enzym Q10 slikten, een 54% lager cardiovasculair sterftecijfer hadden in vergelijking met de placebogroep.
Verhoogde oxidatieve stress en ontsteking
Hoofdonderzoeker professor Alehagen, tevens cardioloog van het Universitair Ziekenhuis van Linköping in Zweden, licht toe: “Wij mensen worden blootgesteld aan versnelde veroudering waarbij verhoogde oxidatieve stress en ontsteking het proces versnellen, vooral als we een tekort hebben aan selenium en Q10. Als mensen met een laag gehalte aan deze twee verbindingen echter een supplement nemen, kan dit hun veroudering vertragen.”
Tot nu toe is vastgesteld dat selenium en Q10 een positieve invloed hebben op fibrose – ofwel vorming van littekenweefsel -, een fenomeen dat vooral uitgesproken is in verband met cardiovasculaire veroudering. Ook hebben de onderzoekers naar andere markers gekeken en vonden zij een verband tussen de inname van selenium en de biologische leeftijd.
Te lage inname van selenium
De gemiddelde seleniumopname in grote delen van Europa blijkt relatief laag te zijn omdat er relatief weinig selenium in de landbouwgrond zit in vergelijking met andere delen van de wereld. Studies tonen aan dat we dagelijks meer dan 100 microgram selenium nodig hebben, maar dat we gemiddeld slechts de helft daarvan binnenkrijgen.
De Hoge Gezondheidsraad stelt voor volwassenen een dagelijkse inname van 70 mcg per dag voor. Voor co-enzym Q10 bestaat geen advies.
- Selenium vind je onder meer in: paranoten (maximaal 3 per dag!), vis en schaaldieren, chiazaad en zonnebloempitten.
- Q10 vind je onder meer in dierlijke voedingsbronnen zoals: rood vlees, lever, varkensvlees, vis, boter, en eieren en in plantaardige btonnen zoals: noten, zaden, olijfolie, avocado, brocolli en zoete aardappel.
Referenties:
Baur Opstad, T., Alehagen, U. et al. (2022). Selenium and coenzyme Q10 intervention prevents telomere attrition, with association to reduced cardiovascular mortality - sub-study of a randomized clinical trial. Nutrients, 14(16): 3346
Bron: https://www.biok.center/artikel/ga-voor-meer-vitaliteit-op-leeftijd-met-selenium-en-q10