Fructose-inname stijgt exponentieel
Ontwikkelingen in voedselverwerkingtechnologieën hebben bijgedragen tot een steeds groter aanbod aan goedkoop, bewerkt en gemakkelijk verkrijgbaar calorierijk voedsel. De consumptie van kunstmatig gezoete voedingsmiddelen en dranken, met name rijk aan fructose of fructose-glucosestroop, is in de afgelopen decennia dan ook aanzienlijk toegenomen. Hierdoor komt er ook steeds meer zicht op de langetermijneffecten van de inname van hogere gehaltes fructose. Niet alleen voor individuen zelf, maar ook voor kinderen die vroeg in het leven, in de baarmoeder, zijn blootgesteld aan fructose. Helaas is er nog onvoldoende aandacht voor deze nadelige, en zelfs toxische effecten.
Een sterk verband tussen fructose en maternale obesitas
Ongezonde voedingspatronen met bewerkte producten rijk aan enkelvoudige suikers en zoetstoffen, dragen mede bij aan de toename van obesitas in de afgelopen jaren. Een belangrijke relatie, die steeds beter met bewijs wordt onderbouwd, is die tussen de inname van fructose en het metabool syndroom en bijbehorende comorbiditeiten. Fructose en stofwisselingsstoornissen vormen dan ook essentiële factoren in de obesitas-epidemie. Een hoge inname van enkelvoudige suikers tijdens de zwangerschap kan bijdragen aan een overmatige gewichtstoename tijdens de zwangerschap. Maternale obesitas leidt vervolgens tot een verhoogd risico op vrijwel alle zwangerschapscomplicaties zoals zwangerschapshypertensie, pre-eclampsie, zwangerschapsdiabetes mellitus en vroeggeboorte, aldus de studie van Casas et al.
Fenotype obesitas?
Een ongezond voedingspatroon tijdens de zwangerschap heeft dus niet alleen gevolgen voor de moeder, maar kan ook de gezondheid van haar kind schaden. Een hoge inname van fructose door de moeder kan het fenotype van het kind veranderen. Met als gevolg later tijdens de kinderjaren en verder in het leven een verhoogd risico op overgewicht of obesitas, metabole veranderingen en verminderde cognitieve vaardigheden. Studies met dieren uit de review van Sloboda toonden aan dat een maternaal dieet rijk aan fructose tot een verhoging leidde van onder meer triglyceriden, vrije vetzuren en insuline in het bloed bij de nakomelingen. Dit ging gepaard met onder meer verhoogde triglyceridenconcentraties in de lever. Verder humaan onderzoek is echter nodig.
Het effect van fructose door de moeder op het kind
Andere studies uit de review van Sloboda et al. tonen tevens aan dat inname van fructose door de moeder effecten heeft op het kind. Zo leidde een fructose-infuus bij moeders tijdens de bevalling tot een verhoging van de bloedsuikerspiegel bij de pasgeboren baby (in vergelijking tot een controlegroep zonder fructose-infuus of met een glucose-infuus). Ook vertoonden deze pasgeboren baby’s verhoogde niveaus van pyruvaat en lactaat. Bij de moeders was sprake van acidose, een (licht) verhoogd zuurgehalte.
Fructose beïnvloedt de ontwikkeling van het kinderbrein
Fructose blijkt ook van invloed te zijn op de ontwikkeling van het brein van kinderen. Uit een studie in de review van Clark et al. met 103 kinderen van 7-11 jaar oud bleek dat de inname van fructose verband hield met veranderingen in het volume van de hippocampus en de connectiviteit van de hersenen. De effecten van de inname van fructose werden vergeleken met de inname van suikers in het algemeen. Bevonden werd dat verhoogde fructoseconsumptie tijdens de kindertijd geassocieerd kan zijn met een ontstekingsproces en/of afname of vertraging van myelinisatie. Een hogere inname van toegevoegde suikers, en dus met name fructose, werd geassocieerd met veranderingen in de hippocampusstructuur en connectiviteit tijdens de kindertijd.
Inzet op bewustwording en leefstijlinterventies
Volgens de WHO moeten vrije suikers, inclusief toegevoegde suikers, worden beperkt tot minder dan 10% van de dagelijkse calorieën. De Dietary Guidelines for Americans (2015-2020) beveelt ook aan om toegevoegde suikers te verminderen tot minder dan 10% van de totale energie. De resultaten van 11 Europese onderzoeken toonden aan dat de relatieve suikerinname bij kinderen ongeveer 16 tot 26% van de totale energie-inname voor beide geslachten was en bij volwassenen van 15 en 21% van de totale energie-inname voor beide geslachten. Bovendien toonde de National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) van 2003-2004 tot 2011-2012 aan dat de consumptie van toegevoegde suikers in absolute grammen onder niet-zwangere vrouwen 76,7 g was, en hoger voor zwangere vrouwen met 85,1 g. Met suiker gezoete dranken (SSB), cakes, koekjes en gebak, suikers en snoep, sapdranken en smoothies, en melkdesserts waren de belangrijkste suikerhoudende voedingsmiddelen die werden gekozen door zwangere en niet-zwangere vrouwen.
Al bij al dus meer dan voldoende reden tot zorg, en dringend tijd voor meer bewustwording rondom de toxiciteit van fructose. Leefstijlinterventies om overgewicht en obesitas vóór de zwangerschap te voorkomen bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd zijn dan ook hard nodig om de negatieve impact van obesitas op de gezondheid van moeder en kind te verminderen. Het vermijden van met suiker en fructose gezoete dranken en bewerkte producten afkomstig van granen, zoals gebak, koek, repen en ontbijtgranen vormt al een mooie stap.
In het artikel Fructose-intolerantie, een miskend probleem lees je meer over fructose, fructose-intolerantie en vind je enkele fructose-tips.
Referenties:
- Casas, R. et al. (2020). Impact of sugary food consumption on pregnancy: a review. Nutrients, 12(11): 3574
- Clark, K.A. et al. (2020). Dietary fructose intake and hippocampal structure and connectivity during childhood. Nutrients, 12(4): 909
- Sloboda, D.M. et al. (2014). Early life exposure to fructose and offspring phenotype: implications for long term metabolic homeostasis. Journal of Obesity, 203474
Bron: https://www.biok.center/artikel/waak-over-fructosetoxiciteit-tijdens-de-zwangerschap