Een overgevoeligheid voor gluten heeft niet alleen gevolgen voor de spijsvertering, maar beïnvloedt ook het psychisch functioneren. In een meta-analyse is in kaart gebracht welke psychiatrische stoornissen samenhangen met deze glutenintolerantie, ook bekend onder de naam coeliakie. De gevonden associaties betekenen dat behandeling van dit ziektebeeld meer omvat dan alleen het tegengaan van spijsverteringsklachten.
Ongeveer 1% van de westerse bevolking heeft coeliakie, een diagnose die de laatste jaren vaker wordt gesteld. Waarschijnlijk niet zozeer omdat het ook meer voorkomt, maar door gerichte screening en vergemakkelijking van de diagnosestelling. Gluten is de verzamelnaam voor eiwitten die voorkomen in een aantal graansoorten als tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Bij coeliakie keert het lichaam zich tegen deze gluten: het is een auto-immuunziekte. Bij consumptie daarvan, bijvoorbeeld in de vorm van pasta of brood, loopt het slijmvlies aan de binnenkant van de dunne darm schade op en worden voedingsstoffen minder goed opgenomen. Coeliakie leidt tot darm-, buik- en stoelgangklachten en soms tot gewichtsverlies of huidklachten. Ook vermoeidheid is een symptoom. Om klachtenvrij te raken, moeten alle glutenbevattende producten worden gemeden.
Tot zover de fysieke verschijnselen. Coeliakie houdt echter ook verband met psychiatrische aandoeningen. Behalve door de sociale en emotionele impact op het psychisch functioneren, worden deze aandoeningen ook wel verklaard doordat afwijkende processen in de darmen de hersenen anders doen functioneren en tot gedragsverandering kunnen leiden (de hersen-darm-as).
Het onderhavige onderzoek, een meta-analyse op basis van 37 relevante studies, toont in vergelijking met gezonde controlepersonen een risicoverhoging bij coeliakie aan voor een aantal psychische aandoeningen. Dat zijn autismespectrumstoornis (ASS), aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD), depressiviteit, angsten en eetstoornissen. Voor bipolaire stoornis en schizofrenie werd geen verband gevonden. De onderzoekers haasten zich echter te zeggen dat er geen duidelijkheid bestaat in hoeverre glutenvrij eten invloed heeft op deze aandoeningen.
Referentie:
Clappison E, Hadjivassiliou M, Zis P. Psychiatric Manifestations of Coeliac Disease, a Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2020 Jan 4;12(1). https://www.mdpi.com/2072-6643/12/1/142/htm