Recent onderzoek toonde aan dat prebiotische, fermenteerbare voedingsvezels (zoals resistent zetmeel) de darmbarrière helpen beschermen en herstellen. Verminderde integriteit van de darmbarrière is direct gerelateerd aan darmaandoeningen zoals colitis en Crohn. Ook auto-immuunziekten zoals diabetes type-1, reumatoïde artritis, Sjögren en algehele stofwisselingsziekten als obesitas en kanker komen vaker voor.
De drie verdedigingslinies
De darmbarrière bestaat uit een enkele laag epitheelcellen, beschermd door een slijmlaag. Onder de epitheelcellen bevindt zich het mucosale immuunsysteem. Alle drie deze lagen zijn belangrijk voor het handhaven van de integriteit van de darmbarrière en het algehele mucosale immuunsysteem.
1. De eerste verdedigingslinie is de slijmlaag, een laag die bestaat uit glycoproteïnen en mucines, uitgescheiden door darmslijmbekercellen. Het werkt als smeermiddel en als bescherming voor de epitheelcellen. Vele soorten bacteriën bevolken de buitenste laag van de slijmlaag. De dichte, binnenste laag is grotendeels vrij van bacteriën. Die binnenlaag bevat ook antimicrobiële peptiden en secretoire antilichamen die de epitheellaag helpen beschermen tegen pathogenen.
2. De tweede verdedigingslaag is de laag darmepitheelcellen. Die epitheelcellen behoren tot de weinige cellen in het lichaam die geen brandstof uit de bloedstroom halen: ze nemen hun brandstof op uit de inhoud van het darmkanaal.
3. De derde verdedigingslaag is het mucosale immuunsysteem, diep in het darmepitheel. Het staat ook bekend als het darmgeassocieerde lymfoïde weefsel (GALT) en bevat tot 70% van de immuuncellen van het hele menselijk lichaam. Het systeem bevat talrijke immuuncellen zoals pro-inflammatoire cytokines (zoals TNF-alfa, IL-6) en ontstekingsremmende cytokinen (zoals IL-10 en TGF-bèta).
Diverse effect van resistent zetmeel
Prebiotica zijn onverteerbare voedingsvezels die de darmbacteriën voeden. Vooral aardperen, acacia-vezel, asperge, arrowroot, bataat (zoete aardappel), chichorei, knoflook, paddenstoelen (shiitake, reishi), prei leveren veel prebiotische vezels. Eén van de makkelijkste manieren om de prebiotica-inname te verhogen is door het eten of suppleren van resistent zetmeel. Extra voordeel: resistent zetmeel bevordert de productie van korte ketenvetzuren zoals butyraat. Die verlagen direct de pH-waarde van de darmen zodat pathogene micro-organismen minder overlevingskans hebben. Daarnaast dienen de korteketenvetzuren, met name butyraat, als primaire voedingsstof voor dikke darmcellen. Dat verbetert de darmintegriteit.
Een meta-analyse onderzocht het effect van resistent zetmeel op laaggradige ontsteking. De studie had als doel de effecten van resistent zetmeel-consumptie op de serumspiegels van inflammatoire biomarkers samen te vatten. Alle relevante publicaties tussen 1988 en mei 2019 werden hiervoor onderzocht. De meta-analyse toonde aan dat een hogere consumptie van resistent zetmeel een significante vermindering van inflammatoire markers als IL-6 en TNF-alfa.
Een andere review onderzocht het effect van resistent zetmeel op lichaamsgewicht, verzadigingsgevoel, nuchtere plasmaglucose, geglyceerde hemoglobine (HbA1c), insulineresistentie en lipideniveaus bij gezonde personen en mensen met overgewicht, metabolische syndroom, prediabetes of diabetes mellitus type 2. Uit deze review blijkt dat resistent zetmeel reeds op korte termijn een beperkt cardiometabool voordeel heeft. De onderzoekers raden wel nader onderzoek aan dat deze bevindingen verder moet bevestigen.
Praktische vertaling
Door dagelijks zo’n 600 gram gevarieerde groenten te eten (= aanbevolen dagelijkse inname) krijgt de cliënt een goede hoeveelheid prebiotische vezels binnen om de darmdefensie op orde te houden. Voor wie niet aan een dergelijke groente-inname komt of reeds inflammatoire aandoeningen heeft, kan dagelijkse suppletie van resistent zetmeel zinnig zijn. Bij ernstige dysbiose en verhoogde darmpermeabiliteit kan het zijn dat suppletie van resistent zetmeel klachten veroorzaakt, onder andere winderigheid en gasvorming. Dat wordt meestal veroorzaakt door onvoldoende aanwezigheid van butyraat-vormende bacteriën als Akkermansia muciniphila, Faecalibacterium prausnitzii en Rosebura spp, in de flora. In die gevallen kan het handig zijn om te starten met een butyraat-supplement zodat eerst de epitheellaag beter wordt gevoed en betreffende bacteriefamilies zich kunnen hechten. Na verloop van enkele weken kan dan worden gestart met resistent zetmeel. In het algemeen veroorzaakt resistent zetmeel veel minder flatulentie in vergelijking tot andere prebiotische vezels als bijvoorbeeld inuline.
Referenties:
- Camilleri M, Lyle BJ, Madsen KL, et al. Role for diet in normal gut barrier function: developing guidance within the framework of food-labeling regulations. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2019.
- Thibault R, Blachier F, Darcy-Vrillon B, et al. Butyrate utilization by the colonic mucosa in inflammatory bowel diseases: a transport deficiency. Inflamm Bowel Dis. 2010.
- Vahdat, M, Hosseini, SA, Khalatbari Mohseni G, et al. Effects of resistant starch interventions on circulating inflammatory biomarkers: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Nutr J 2020.
- Snelson M, Jong J, Manolas D, et al. Metabolic Effects of Resistant Starch Type 2: A Systematic Literature Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients. 2019.
Bron: Energetica Natura