Uit een grootschalige Britse studie blijkt dat aanhoudend of toenemend overgewicht bij volwassenen achteruitgang in hersenstructuur en cognitieve functies veroorzaakt. Gewichtsverlies lijkt de schadelijke impact op het brein te kunnen omkeren.
Onderzoekers analyseerden gegevens van meer dan 500.000 volwassenen uit de UK Biobank, met een gemiddelde leeftijd van 57 jaar. Deelnemers ondergingen hersenscans, cognitieve tests en leverden gezondheidsinformatie over meerdere jaren aan. De studie bracht veranderingen in hersenstructuur, functionele hersenconnectiviteit en cognitieve prestaties in kaart. De deelnemers werden ingedeeld in groepen op basis van hun gewichtsverloop: stabiel, toenemend, afnemend of fluctuerend.
Mensen met aanhoudende of toenemende obesitas vertoonden significant meer afname in grijze stof, slechtere functionele hersenverbindingen en verminderde cognitieve functies. De schade begon in de frontale hersengebieden. Deze zijn verantwoordelijk voor executieve functies zoals plannen en beslissen. Bij ernstiger obesitas verspreidde de schade zich naar de pariëtale en temporale gebieden, die betrokken zijn bij geheugen en taal. Daartegenover stond de groep die in de loop van de tijd afviel: deze deelnemers lieten nauwelijks tekenen van hersenschade zien. De auteurs spreken dan ook van 'versnelde hersenveroudering' door chronische obesitas. Gelukkig is dit proces waarschijnlijk deels omkeerbaar door gewichtsverlies.
De onderzoekers wijzen erop dat de UK Biobank voornamelijk deelnemers met een Europese achtergrond bevat, wat de generaliseerbaarheid van de resultaten beperkt. Ook zijn de cognitieve tests relatief kort, waardoor subtiele effecten mogelijk onopgemerkt blijven.
Zhang D, Shen C, Chen N, et.al. Long-term obesity impacts brain morphology, functional connectivity and cognition in adults. Nat Ment Health. april 2025;3(4):466-78.
Bron: https://nieuw.voedingsgeneeskunde.nl/nieuwsbrief-583/obesitas-versnelt-hersenveroudering