Omega-3 vetzuren staan bekend om hun positieve effecten op hart en bloeddruk, maar onderzoek wijst erop dat ze mogelijk ook bijdragen aan een lager risico op osteoporose (botontkalking). Dat blijkt uit een nieuwe cross-sectionele studie in Frontiers in Nutrition, uitgevoerd met gegevens van de Amerikaanse National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES).
Osteoporose is een veelvoorkomend probleem bij ouderen en verhoogt het risico op botbreuken, met name in de heup, wervelkolom en pols. Traditioneel ligt de nadruk bij preventie op voldoende calcium en vitamine D. Toch wijzen steeds meer studies op het belang van andere voedingsstoffen, zoals omega-3 vetzuren, vanwege hun mogelijke invloed op het botmetabolisme.
Opzet van het onderzoek
In het onderzoek werden gegevens geanalyseerd van 8.889 volwassenen van 50 jaar en ouder. Hun botmineraaldichtheid (BMD), een maat voor de stevigheid van botten, werd gemeten met een DXA-scan, een speciale röntgenmethode. Op basis van deze metingen werden deelnemers ingedeeld in drie groepen: normale botdichtheid, osteopenie (verminderde botdichtheid, maar nog geen osteoporose) of osteoporose.
De inname van omega-3 vetzuren werd vastgesteld met behulp van twee 24-uurs voedingsvragenlijsten en een voedingsfrequentievragenlijst. Daarbij werd gekeken naar verschillende vormen van omega-3: alfa-linoleenzuur (ALA), docosapentaeenzuur (DPA), eicosatetraeenzuur (ETA), eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Op basis van hun totale inname werden deelnemers verdeeld in vier groepen.
Lager risico bij hogere inname
Deelnemers met de hoogste omega-3-inname hadden een significant lager risico op osteoporose dan degenen met de laagste inname. In het meest uitgebreide model, waarbij onder andere werd gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, BMI, rookgedrag, alcoholgebruik, calciumspiegels en enkele gezondheidsindicatoren, was het risico 29% lager in de hoogste innamegroep.
Het lagere risico was het sterkst bij vrouwen (35%), mensen jonger dan 60 jaar (49%) en niet-rokers (36%). Bij ouderen en rokers werd geen significant verband gevonden. Over de gehele onderzoeksgroep werd een lineair verband gevonden: hoe hoger de omega-3-inname, hoe lager het risico op osteoporose.
Mogelijke verklaringen en vervolgonderzoek
Volgens de onderzoekers kan het gunstige effect van omega-3 vetzuren te maken hebben met drie verschillende processen. Ten eerste hun ontstekingsremmende werking. Ten tweede het verbeteren van de opname van calcium: ander onderzoek suggereert dat omega-3 de samenstelling van celmembranen kan veranderen, waardoor calciumkanalen worden beïnvloed en de beschikbaarheid van calcium voor botweefsel toeneemt. Tot slot zijn er aanwijzingen dat omega-3 de activiteit van botvormende cellen, osteoblasten, kan bevorderen. Deze processen zouden kunnen bijdragen aan het behoud van botmassa.
Omdat dit onderzoek cross-sectioneel was en slechts één moment meet, kan geen oorzaak-gevolgrelatie worden vastgesteld. Toch sluiten de bevindingen aan bij eerder onderzoek. De onderzoekers adviseren vervolgonderzoek, waarbij mensen langere tijd worden gevolgd en waarbij ook interventiestudies worden uitgevoerd, om te bepalen of een hogere omega-3-inname daadwerkelijk kan bijdragen aan een verlaagd risico op osteoporose.
Referentie:
Liu, Z., Cai, S., Chen, Y., Peng, Z., Jian, H., Zhang, Z., & Huang, H. (2025). The association between dietary omega-3 intake and osteoporosis: a NHANES cross-sectional study. Frontiers in Nutrition, 11, 1467559.